Jak postępować z dzieckiem otyłym?

Większość rodziców jest zdania, że nie ma potrzeby zastanawiać się nad rodzajem żywności, skoro dziecko zdrowo wygląda i ma apetyt. Tymczasem młody, rozwijający się organizm w szczególności potrzebuje pokarmów wysokiej jakości. Niestety, jak wykazują badania, nadwaga u dzieci to już problem społeczny, który staje się jedną z głównych przyczyn chorób cywilizacyjnych. Problem ten obserwowany jest również w Polsce, gdzie dzieci tyją najszybciej w Europie.

U dzieci i młodzieży do określenia i rozpoznania ewentualnych odchyleń rozwojowych służą siatki centylowe, czyli wykresy opracowane na podstawie ogólnopolskich danych statystycznych. Umożliwiają one ogólną ocenę rozwoju dziecka na tle rówieśników. Niestety, nie zawsze podczas badań u lekarza można dostać szczegółowe wskazówki, jak postępować w przypadku zaobserwowania u dziecka nadwagi.

1. Dieta

W przypadku zaobserwowanej nadwagi kluczowe znaczenie ma dieta. Należy bezwzględnie wyeliminować produkty sprzyjające otyłości, jednocześnie zachowując pełną wartość pozostałych pokarmów. Nie można głodzić dziecka ograniczając mu ilość posiłków, ale trzeba szczegółowo przeanalizować to, co dziecko zjada. Szczególnie niebezpieczne są tzw. „zapychacze”, czyli słodkie i słone przekąski, które nie dość, że dostarczają nadmiernej porcji kalorii to w ich skład wchodzi wiele szkodliwych substancji dodatkowo obciążających organizm. U dzieci i młodzieży w szczególności należy dbać o to, by układ pokarmowy był w pełni sprawny. Powinien on w maksymalny sposób wykorzystywać składniki odżywcze z dostarczonego pokarmu. Niewłaściwy dobór produktów tworzy złe przyzwyczajenia, a te stają się niezdrowym nawykiem w życiu dorosłym. Spożywanie posiłków bogatych w cukry, tłuszcze, substancje chemiczne poprawiające smak, zapach i kolor, prowadzi do niepotrzebnego obciążania rozwijających się organizmów.

Ważnym jest, żeby dziecko przed wyjściem do szkoły zjadło śniadanie. Nie musi być ono obfite, ale powinno dostarczyć podstawową dawkę odżywczą na „start”. Rano, po przebudzeniu, dzieci nie mają zbyt dużego apetytu, dlatego śniadanie nie może być „ciężkie”. Śniadanie do szkoły powinno zawierać wartościowe produkty jak owoce, pełnoziarniste pieczywo, jogurt. Należy zrezygnować z batoników, cukierków i słodkich napoi jako przekąsek.

2. Ruch

Dzieci i młodzież spędzają w szkolnych ławkach ok. 7 godzin dziennie. Tygodniowo odbywają się przeciętnie tylko 2 godziny zajęć wychowania fizycznego. Po powrocie do domu czas wolny przeznaczają na odrabianie lekcji, oglądanie telewizji oraz spędzają wiele godzin przy komputerach. Taki rozkład dnia powoduje, że dzieci stają się mało sprawne fizycznie, co pociąga za sobą niechęć do wszelkich form aktywnego spędzania czasu. Zadaniem rodzica jest zorganizować dziecku zajęcia, które zajmą jego uwagę, umysł i ciało. Najlepszym rozwiązaniem jest ruch, najlepiej na świeżym powietrzu. Wystarczy zaledwie jedna godzina. Warunkiem podstawowym, jeśli ruch ma przynieść oczekiwane efekty, jest systematyczność. Lepiej ćwiczyć krócej codziennie, niż dłużej i z dużym wysiłkiem, ale tylko raz w tygodniu. Dobór rodzaju aktywności nie powinien być przypadkowy. Zanim dziecko zacznie ćwiczyć warto skorzystać z porady specjalisty. Tak samo ważne jest podejście dziecka do ćwiczeń, dlatego warto z nim rozmawiać i obserwować je kiedy jest aktywne. Wysiłek fizyczny powinien być dla dziecka atrakcyjny. Najwłaściwszym dla zdrowia dziecka jest ogólnorozwojowy trening sprawnościowy z umiarkowaną intensywnością. Poza wzrostem sprawności fizycznej i poprawie pracy układu trawiennego, ruch pomaga rozładować nadmiar energii, a przebywanie na świeżym powietrzu pozwala dotlenić organizm.

3. Kieszonkowe odpowiednie do potrzeb

Dziecko otrzymując kieszonkowe powinno mieć jasno określony cel, na co chciałoby je wydać. Często bowiem zdarza się, że dziecko nie wie, co zrobić z pieniędzmi i ulega pokusie zakupu słodyczy. Wysokokaloryczne produkty, jak batoniki, lizaki, napoje z cukrem, chipsy itp. są łatwo dostępne, można je kupić nawet w sklepikach szkolnych. Brak zainteresowania i kontroli wydatkowania kieszonkowego przez rodziców powoduje, że dziecko nieświadomie, często za namową kolegów, zakupu spożywa produkty bezwartościowe, a nawet szkodliwe.

4. Rozmowa z dzieckiem

Stres oraz sytuacje, których dziecko doświadcza w szkole wpływają na zwiększanie ilości spożywanych niezdrowych produktów. Świadomy rodzic nigdy nie powinien zostawiać dziecka samego z jego problemem. Tylko dobry kontakt i rozmowa z dzieckiem pozwoli zrozumieć i określić wysokość i rozmiar problemu. Dojrzałe i odpowiedzialne wychowanie zawsze przyczynia się do wyrobienia pozytywnych wartości u dziecka jednocześnie przeciwdziałając podejmowaniu nierozważnych decyzji.

5. Rozwijanie zainteresowań

Dzięki obserwacji dziecka można określić, jakie wykazuje zainteresowania. Wraz ze wzrostem i rozwojem dziecka zainteresowania mogą się zmieniać, co świadczy o kreatywności dziecka. W obecnych czasach istnieją możliwości rozwijania pasji już od najmłodszych lat. Dzieci w wieku przedszkolnym mogą korzystać z zajęć łączących edukację z zabawą. Dla uczniów szkolnych przewidziane są zajęcia pozalekcyjne, mogą zostać członkami klubów, sekcji, kółek zainteresowań. Atrakcyjnych form zaangażowania dzieci w różnorodne aktywności można szukać m.in. w domach kultury, bibliotekach, stowarzyszeniach.